Ból dolnej części pleców

Ból dolnej części pleców stanowi jedną z najczęstszych przyczyn ograniczenia sprawności funkcjonalnej w populacji dorosłych. Szacuje się, że nawet 80% osób doświadcza co najmniej jednego epizodu tej dolegliwości w ciągu życia, a u części pacjentów ból przybiera charakter przewlekły, znacząco obniżając jakość życia i wydolność zawodową. W tym artykule omówimy:

  • najczęstsze przyczyny bólu lędźwiowego
    diagnostykę obrazową i kliniczną,

  • oraz nowoczesne kierunki leczenia, w tym małoinwazyjne metody naczyniowe, takie jak TAME, które stanowią innowacyjne podejście do leczenia przewlekłych zespołów bólowych kręgosłupa.

Ból dolnej części pleców – skąd się bierze?

Kręgosłup lędźwiowy to filar ciała – utrzymuje ciężar tułowia i umożliwia ruch. Każdeprzeciążenie, uraz lub nieprawidłowa postawa może prowadzić do jego przeciążenia, a w efekcie do bólu.

Najczęstsze przyczyny to:

1. Przeciążenie mięśni i więzadeł
To tzw. ból niespecyficzny, który nie wynika z konkretnej choroby. Pojawia się po długim siedzeniu, pracy w pochylonej pozycji lub intensywnym treningu. Mięśnie napinają się i nie potrafią się rozluźnić, co prowadzi do bólu i uczucia „usztywnienia” dolnej części pleców.

2. Dyskopatia (przepuklina krążka międzykręgowego)
Miękki krążek między kręgami może się przesunąć i uciskać nerwy. Wtedy ból promieniuje do nogi – to tzw. rwa kulszowa. Może jej towarzyszyć drętwienie lub mrowienie kończyn.

3. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
Z wiekiem chrząstki międzykręgowe tracą elastyczność, co prowadzi do ich „zużycia”. Kręgosłup staje się mniej ruchomy, a ból może nasilać się przy staniu, siedzeniu lub wstawaniu z łóżka.

4. Zespół stawów międzywyrostkowych
To stan zapalny drobnych stawów, które stabilizują kręgosłup. Ból pojawia się głównie przy prostowaniu pleców lub długotrwałym chodzeniu.

5. Inne przyczyny – nie zawsze w kręgosłupie
Ból może mieć też charakter „rzucony”, czyli pochodzić z innych narządów: nerek, trzustki, jelit, a nawet układu moczowo-płciowego. Dlatego nie zawsze to kręgosłup jest winny.

Jak rozpoznać, że ból pleców wymaga wizyty u lekarza?

Nie każdy epizod bólu musi oznaczać poważną chorobę. Jednak jeśli objawy nie mijają po kilku dniach odpoczynku – to sygnał, by nie zwlekać z diagnostyką.
Do lekarza warto zgłosić się, gdy:

  • ból utrzymuje się dłużej niż tydzień tygodnie
  • promieniuje do nogi lub towarzyszy mu mrowienie
  • nasila się w nocy lub uniemożliwia spanie
  • towarzyszy mu gorączka, utrata masy ciała, uczucie osłabienia
  • wystąpił po urazie (upadku, dźwignięciu ciężaru)
  • masz w wywiadzie osteoporozę, nowotwór lub choroby autoimmunologiczne.

W takich sytuacjach nie należy ograniczać się do środków przeciwbólowych – konieczna jest konsultacja z lekarzem ortopedą, neurologiem lub angiologiem.

Ból dolnej części pleców – diagnostyka

Podstawą jest dokładny wywiad lekarski i badanie fizykalne, które pozwalają określić lokalizację bólu, napięcie mięśni i ewentualne objawy neurologiczne.

Lekarz może zlecić również:

  • RTG – pozwala ocenić kręgi i ich ustawienie

  • rezonans magnetyczny (MRI) – pokazuje krążki międzykręgowe, nerwy i tkanki miękkie

  • USG – przy podejrzeniu stanów zapalnych mięśni lub więzadeł

  • badania laboratoryjne (OB, CRP, RF) – gdy istnieje podejrzenie choroby zapalnej lub reumatycznej.

Dzięki temu można ustalić, czy ból ma podłoże przeciążeniowe, zapalne, naczyniowe, czy może wynika z innej choroby.

Ból dolnej części pleców – leczenie

Leczenie zależy od przyczyny. W wielu przypadkach wystarczą działania zachowawcze – odpoczynek, leki przeciwzapalne i fizjoterapia. W innych konieczne jest leczenie specjalistyczne.

Leczenie zachowawcze obejmuje:

  • krótkotrwałe stosowanie leków przeciwzapalnych,
  • rehabilitację ruchową i ćwiczenia wzmacniające mięśnie głębokie,
  • masaże i terapię manualną,
  • unikanie długiego siedzenia i nieprawidłowych pozycji,
  • edukację pacjenta w zakresie ergonomii pracy.

U niektórych pacjentów konieczne są blokady nerwowe lub zastrzyki dostawowe, które pomagają złagodzić ból w fazie ostrej. Jeśli mimo tych działań dolegliwości utrzymują się przez wiele tygodni – warto rozważyć nowoczesne, celowane metody leczenia.

Ból dolnej części pleców – leczenie metodą TAME

U pacjentów z przewlekłym bólem, który nie reaguje na standardowe leczenie, stosuje się coraz częściej terapię naczyniową TAME. To małoinwazyjny zabieg, podczas którego lekarz zamyka drobne, nieprawidłowo rozwinięte naczynia krwionośne odpowiedzialne za podtrzymywanie stanu zapalnego w okolicy bólowej.

W efekcie zmniejsza się przekrwienie tkanek, ból ustępuje, a mięśnie mogą się regenerować. Zabieg wykonywany jest bez cięcia, w znieczuleniu miejscowym, trwa od 30 do 90 minut, a pacjent wraca do domu tego samego dnia.

W naszej klinice każdy pacjent przed zabiegiem przechodzi dokładną diagnostykę – konsultację angiologiczną i badania obrazowe (USG, MRI). Na tej podstawie lekarz ocenia, czy TAME będzie skuteczne w danym przypadku. Jeśli nie – pacjent otrzymuje pełną diagnozę, zalecenia i plan dalszego leczenia, np. skierowanie do reumatologa lub neurologa. To gwarantuje, że żaden pacjent nie zostaje bez pomocy.

Ból dolnej części pleców – co możesz zrobić samodzielnie?

W łagodnych przypadkach bólu dolnej części pleców pomocne są proste działania wspomagające:

  • zadbaj o prawidłową postawę podczas siedzenia
  • unikaj długiego dźwigania i pochylania się
  • śpij na materacu o średniej twardości
  • regularnie spaceruj, pływaj lub uprawiaj jogę
  • stosuj ciepłe lub chłodne okłady w zależności od rodzaju bólu
  • utrzymuj prawidłową masę ciała – każdy kilogram mniej to mniejsze obciążenie dla kręgosłupa.

Ból dolnej części pleców – podsumowanie

Ból dolnej części pleców to nie tylko problem mechaniczny, ale często złożony objaw zaburzeń w całym układzie ruchu. Choć większość przypadków ma charakter łagodny, lekceważenie objawów może prowadzić do przewlekłości i ograniczenia sprawności.

Dlatego zamiast „czekać, aż przejdzie”, warto poszukać przyczyny i działać kompleksowo – od diagnostyki po celowane leczenie. Nowoczesne metody, takie jak TAME, dają szansę na trwałe złagodzenie bólu bez operacji i długiej rekonwalescencji.